کتاب پنجاه سفرنامه حج قاجاری اثر رسول جعفریان نشر علم هشت جلدی

توضیحات

حجت‌الاسلام رسول جعفریان در مقدمه خود بر این اثر چنین نوشته است: «سالهای متمادی است که به کار تصحیح و نشر سفرنامه‌های حج مشغول هستم و به توفیق خدای متعال، موفق به انتشار شماری از آنها صورت تک تک شدم. این سفرنامه‌ها، گنجینه‌های پایان ناپذیر برای شناخت بسیاری از مسائل دینی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و تمدنی مسلمانان بوده و در موضوعات متنوعی می‌تواند منبعی مورد توجه و قابل اعتماد باشد.

حجم گسترده آنها به ویژه در دو قرن اخیر به اندازه‌ای است که می‌توان عنوان «ادبیات حج» را به آنها داد. اکنون پس از انتشار شماری از آنها، توسط بنده یا دیگران، احساس کردم اگر مجموعه‌ای از آنها در اختیار پژوهشگران باشد، نه تنها اهمیت این حوزه ادبی آشکارتر می‌شود، بلکه می‌تواند منبع مهم برای کسانی باشد که در این زمینه و زمینه‌های مشابه فعالیت‌های پژوهشی دارند.

انتخاب دوره قاجار به این دلیل بود که در کشور ما، ادبیات حج، به طور عمده مولود این دوره است. البته از دوره صفوی خاطرات پراکنده و یک مورد نیز سفرنامه منظم و منظوم داریم که موفق به نشر آنها شده‌ام. چنان که از دوره نادری هم یک نمونه در دسترس بود که در آغاز همین مجموعه آوردم، اما عمده آنچه که می‌توان آن را محصول نهضت سفرنامه نویسی دانست، از دورة قاجاری است. در دوره پهلوی نیز سفرنامه‌های فراوانی نوشته شده است که باید در نوبتی دیگر به سراغ آنها رفت